Captcha Nedir ?

Captcha’nın açılımı ‘Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Human Apart’ şeklindedir. Türkçesi ise ‘İnsan ve Bilgisayar Ayrımı Amaçlı Tam Otomatik Genel Turing Testi’ olarak ifade edilmektedir.
Bu test, bot geçişini önlemek için güvenlik amacıyla ortaya çıkmıştır. Captcha testleri tasarlanma şekliyle sadece insanları çözebileceği sorular içerir. Çünkü Captcha’nın asıl amacı, bilgisayarların ve botların siteye girmesini önlemektir.
Bir insan Captcha testlerini kısa süre bakarak çözme yetisine sahiptir. Ancak bilgisayarlar, testte yer alan resmi ya da şekilleri yorumlayıp doğru karar verememektedir. Dolayısıyla Captcha’nın bir diğer adına bot önleyici diyebiliriz.

Captcha’nın Kullanım Alanları Nelerdir ?

Captcha’nın birçok kullanım alanı vardır. Dosya indirme ya da üyelik işlemleri öncesinde karşımıza çıksa da birçok işlevi bulunduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Bu test türü oturum açma, hesap bilgilerini girme, çevrimiçi denetlemelerinde ve web işletmesi ödeme sayfalarında standarttır.
Captcha’nın kullanım alanlarından biri anket doğruluğunu korumak içindir. Captchalar her oylamanın bir insan tarafından girilmesini sağlama amacı doğrultusunda anket çarpıklığını önlemeye çalışmaktadır. Bu, yapılacak toplam oy sayısını sınırlamamaktadır. Ancak her bir oy için gereken süreyi uzatarak birden fazla oy verilmesini engellemektedir.
Captcha’nın kullanım alanlarından bir diğeri de bilet satışlarında olmaktadır. Bilet sistemleri, yeniden satış için çok sayıda bilet satın alınmasını önlemeye çalışmaktadır. Bu nedenle de bilet sistemlerinde Captcha yer almaktadır. Ayrıca Captcha ücretsiz etkinliklere yapılan yanlış kayıtların önüne geçmek için de kullanılmaktadır.
Captcha’nın kullanım alanlarından bir diğeri de sahte ve spam yorumları önlemek içindir. Bu sayede botların mesaj panolarına, iletişim formlarına ya da internet sitelerine spam göndermesinin önüne geçilmiş olmaktadır. Aynı zamanda bir Captcha’nın gerektirdiği ekstra adım, rahatsızlık yaratacak çevrimiçi tacizi de azaltmaktadır.

Hizmetler için kaydı sınırlama amacıyla da Captcha kullanımı yer almaktadır. Botların sahte hesaplar oluşturmasının önüne geçmek için Captcha kurtarıcı niteliktedir. Hesap oluşturmayı kısıtlamak, bir hizmetin kaynaklarının boşa kullanımını önler ve dolandırıcılığı azaltır.

Peki Captcha Nasıl Çalışmaktadır ?

Captcha kodlarından biri olan karışık ve şekilli harf sıralaması, bilgisayarların anlamlandırmasını ve doğru yanıt vermesini zorlaştırmak için vardır. Bu nedenle düz ve anlaşılır olmaktan ziyade karışık ve birbirine geçmiş harfler görmeniz bazen sinir etsede oldukça normaldir. Kişilerin harf içerikli Captcha testinden geçmeleri için öncelikle ilgili Captcha’yı yorumlayıp doğru harfleri sıralı bir şekilde yazmaları gerekmektedir. Harfleri doğru bir şekilde yazmama durumunda ise kişilere yeni bir Captcha testi verilir.

Bir bilgisayar programının ya da botunun karışık harflerden oluşan Captcha’yı anlamlandırması zordur. Ancak bir insan, bu tarz harflere ya da Captcha testlerine aşina olduğu için zorlanma yaşamayacaktır. Botların bu durumda yapacağı tek şey ise rastgele harfler girerek şansını deneyecek olmasıdır. Ancak fazla deneme sonucunda siteye girmeye çalışanın bir bot olduğu anlaşılacaktır ve ilgili bot engellenecektir.

Websiteleri Neden Captcha Kullanıyor ?

İnternet sitelerinin kayıt süreçlerinde Captcha kodlarını kullanmasının en büyük nedeni gereksiz ve sahte içerikler ve iletilerdir. Captcha kodlarının asıl kullanım amacı web sitesine kayıt olan ya da yorum yapmaya çalışan kişilerin insan mı robot mu olduğunu ayırt etmek içindir. Bu sistem, e-postalarda yer alan spam engelleyiciyle aynı işlevi görmektedir.

Bir internet sitesine girdiğinizde Captcha ile karşılaşmak sinir bozucu gelebilir. Ancak bu güvenlik yöntemi, site sahipleri için büyük önem taşımaktadır. Kendi internet sitesini ya da blogunu kurmuş olan birçok kişi, spam iletilerin ne kadar rahatsız edici olduğunu anlayacaktır. Dolayısıyla site sahipleri, bu gereksiz iletiler ve içeriklerin internet sitesine zarar vermemesi için Captcha’yı kullanmaya başlayacaktır.

Web sitesinin az veya çok trafik alması bu durumu etkilemeyecektir. Hatta çok popüler olmayan internet siteleri ya da blogların spam kurbanı olma ihtimali de yüksektir. Bunun nedeni, ilgili internet sitelerinin yeterli ölçüde güvenlik yöntemlerine sahip olmamasıdır.

Captcha Türleri Nelerdir ?

Metin İçerikli Captcha

Metin tabanlı Captchalar, siteye girenin insan olduğunu doğrulamanın en etkili yollarından biridir. Bu Captcha türünde var olan sözcükler, tümceler ya da rastgele rakam ve harflerin kombinasyonları yer almaktadır. Bazı metin tabanlı Captchalar ise büyük harf kullanımındaki çeşitleri de içermektedir.

Bu Captcha türü, yetersiz metin tanıma algoritmasına sahip botlara karşı koruma sağlar. Ancak bazen metin tabanlı Captcha yorumlaması insanlar içinde zor olmaktadır.

Görsel İçerikli Captcha

Görsel tabanlı Captcha da metin içerikli Captcha’ya kıyasla oldukça gelişmiş durumdadır. Bu Captchalar hayvan fotoğrafları, şekiller ya da sahneler gibi tanınabilir grafik öğelerini kullanmaktadır. Genel olarak görüntü tabanlı Captcha, kullanıcıların bir temayla eşleşen görüntüleri seçmesini ya da sığmayan görüntüleri tanımlamasını gerektirmektedir.

Görsel içerikli Captcha, metin içerikli Captcha’ya göre biraz daha kolaydır. Ayrıca görsel tabanlı Captchaları botların anlaması daha zor olur. Çünkü bu Captcha türü, hem görüntüyü tanıma hem de anlamlandırmayı gerektirmektedir.

Matematik ve Kelime Problemli Captcha’lar

Bu Captcha türünün bazılarında kişiye çözmesi için 2+5 ya da 8-3 gibi oldukça basit bir işlem sorulur. Bir bot, bu soruyu tanımlamada ve yanıtlamada zorluk çekecektir. Ancak bir insan için bu tip işlemleri çözmek oldukça basit olacaktır. Kelime problemiyle ilgili Captcha türünde ise terim dizisi verilir ve bu terim dizisinin tamamlanması istenir.

Ses Tabanlı Captcha

Ses tabanlı Captcha, görme engelli kişiler için alternatif niteliğindedir. Bu Captcha türü çoğunlukla metin ya da görsel tabanlı Captchalarla birlikte kullanılmaktadır. Ses Captchaları kullanıcının daha sonra girdiği harf ve sayı dizisinin ses kaydını sunar.

Bu Captcha türü, ilgili karakterleri arka plan görüntüsünden dolayı ayırt edemeyen botlara güvenerek tasarlanmıştır. Aynı metin tabanlı Captchalar gibi ses tabanlı Captchaların da insanlar tarafından yorumlanması biraz zor olabilmektedir

ReCaptcha Nedir ?

Google tarafından geliştirilen bu Captcha türü, kullanıcılar için diğer Captchalara göre çok daha kolaydır. Çünkü kişilerin yapması gereken tek şey, ‘Ben robot değilim’ yazan onay kutusunu işaretlemekten ibarettir. ReCaptcha, kullanıcı hareketlerini izleyerek sayfadaki tıklama ve diğer etkinliklerin insan etkinliğine benzeyip benzemediğini belirlemeye çalışır.

Test başarısız olursa ReCaptcha, standart Captcha türlerinden biri olan görsel tabanlı Captcha’yı kullanır. Ancak birçok durumda onay kutusu testi kullanıcıyı doğrulamada yeterli olmaktadır.